CZY POWIETRZE JEST LEKKIE?
• Materiały: miska z wodą, zakręcona butelka.
• Przebieg: butelkę zanurzamy w wodzie i puszczamy.
• Wynik: butelka wypływa na powierzchnię wody.
• Wniosek: butelka wypływa, bo jest lekka (powietrze jest lekkie).
GDZIE JEST POWIETRZE ?
• Materiały: duża, przezroczysta miska pełna wody oraz pusta plastikowa butelka bez korka.
• Przebieg: butelkę zanurzamy pod wodą.
• Wynik: z butelki wydobywają się bąbelki wody. Butelka tonie.
• Wniosek: w butelce było powietrze, które wydostało się w postaci pęcherzyków.
Powietrze jest bezbarwne i widoczne dopiero w wodzie. Butelka tonie, bo woda
wypiera powietrze. Butelka staje się ciężka.
ZAKŁADAMY OGRÓDEK W DOMU
Materiały: podstawka od doniczki lub talerzyk, nasionka rzerzuchy, szczypiorku lub inne jakie posiadamy w domu, wata
Przebieg: podstawkę, talerzyk wypełniamy watą, zalewamy wodą, rozsypujemy nasionka, odstawiamy na parapet
Obserwacje: każdego dnia obserwujemy zmiany - pęcznienie nasionek, kiełkowanie,wzrost, pojawanie się listków
• Materiały: kawa, sól, cukier, miód, ryż, łyżka, pięć pełnych szklanek wody.
• Przebieg: do pierwszej szklanki wsypujemy łyżkę kawy, do drugiej łyżkę soli,
do trzeciej łyżkę cukru, do czwartej łyżkę miodu, do piątej – łyżkę ryżu.
• Wynik: kawa i ryż nie rozpuszczą się w wodzie. Po pewnym czasie opadną na dno lub będą pływać podczas mieszania. Sól, cukier, miód rozpuszczą się w wodzie, pozornie znikną. Woda, do której dodaliśmy sól, jest słona, dwie pozostałe – słodkie.
• Wniosek: cząsteczki kawy i ryżu nie mogą przeniknąć między cząsteczkami wody, nie rozpuszczają się w zimnej wodzie, lecz się w niej rozprzestrzeniają, tworząc
zawiesinę. Rozpuszczalność zależy od temperatury oraz rodzaju substancji. Natomiast cząsteczki wody przenikają przez cząsteczki soli, cukru, miodu. Powstają trzy
roztwory: soli, cukru i miodu, które mają słony lub słodki smak. Po smaku możemy
poznać, czy w szklance jest sól, czy np. miód.
• Materiały: dwie szklanki/ kubeczki dla dziecka, woda, sól, łyżeczki, plastry ziemniaka.
• Przebieg: dziecko samo przygotowuje roztwór soli w jednej z dwóch szklanek
i umieszcza w niej plaster ziemniaka. Dziecko zauważy, że w szklance z solą ziemniak pływa, a w samej wodzie tonie.
• Wnioski: – prawda czy fałsz.
1.W słonej wodzie ziemniak pływa? (prawda)
2. W wodzie bez soli ziemniak tonie? (prawda)
• Wyjaśnienie: ciecze – substancje płynne mają różny ciężar, mimo takiej samej objętości. Woda słona (morza i oceany) ma większy ciężar niż woda słodka (rzeki
i jeziora). W słonej wodzie wszystko pływa lepiej.
ZABAWA Z DROŻDŻAMI
Materiały: drożdże np. suszone w ilości dwóch łyżeczek, ciepła woda,
3 łyżeczki cukru, balon, butelka po soczku.
Przebieg: do butelki wsypujemy drożdże i zalewamy 50ml. ciepłej wody, następnie dodajemy cukier i całość mieszamy. Na otwór butelki naciągamy balonik.
Wyjaśnienie: z suchymi drożdżami nic się nie dzieje, dopóki nie dodamy ciepłej wody i cukru. Po zalaniu wodą odzyskują aktywność. Wówczas zaczynają one korzystać
z cukru, jako pokarmu wytwarzając gaz zwany dwutlenkiem węgla, który napełnia balonik. Jeżeli chcemy przyspieszyć wzrost to butelkę wstawiamy do ciepłej wody.
SKITTLES - TĘCZA NA TALERZU
Materiały: jedno opakowanie cukierków Skittles, ewentualnie innych mocno barwionych drażetek, duży talerz najlepiej biały, wodę w temperaturze pokojowej.
Przebieg: wokół rantu talerza układamy cukierki w kształcie okręgu, następnie wlewamy powoli na środek talerza wodę i obserwujemy, co się dzieje. Ważne,
aby po wlaniu wody nie przestawiać i nie przesuwać talerza, bo barwniki się rozpłyną nierówno. Najlepiej jak talerz stoi w miejscu.
Wyjaśnienie: cukierki zaczynają puszczać barwnik w bardzo efektowny sposób
już po kilku sekundach barwiąc wodę niczym powstająca tęcza.
LEJEK I ŚWIECZKA
Materiały: świeczka, lejek
Przebieg: zapalamy świeczkę. Środek otworu lejka kierujemy na płomienie.
Dmuchamy przez lejek, próbując zgasić świecę.
Wynik: pomimo silnego dmuchania, świeczka nie zgaśnie.
Wniosek: wydmuchiwane powietrze rozproszy się w stożkowatej części lejka
i ucieknie wzdłuż jego ścianek. Aby zdmuchnąć świeczkę za pomocą lejka, należy skierować jego brzeg w stronę płomienia.
ZABAWA ZE ŚWIECZKĄ
Materiały: dwie podstawki, szklanka, świeczka, woda, zapałka.
Przebieg: zapaloną świeczkę stawiamy na podstawce, na której znajduje się woda,
i przykrywamy szklanką.
Wynik: w trakcie eksperymentu świeczka zgaśnie, a woda zostanie wessana ze spodka do szklanki.
Wniosek: tlen z powietrza podtrzymuje płomień świecy, kiedy tlenu pod szklanką zabraknie, płomień zgaśnie. Powietrze, które zostanie w szklance, oziębi się i skurczy. W ten sposób zrobi miejsce dla wody, która wciśnie się do szklanki.
CO TONIE, CO PŁYWA I JAK SIĘ NAZYWA
• Materiały: miska, woda, różne przedmioty np.: piłeczka, łyżka, piórko, zakrętka, klocek, moneta itp.
• Przebieg: dzieci umieszczają na powierzchni wody w misce różne przedmioty. Podczas obserwacji stwierdzają, które przedmioty toną, a które utrzymują się
na powierzchni wody. Próbują wyciągnąć wnioski. Ważą w dłoniach po dwa przedmioty - taki, który utonął i taki, który nie utonął.
• Wniosek: toną przedmioty ciężkie, zaś lekkie nie.
WYŻEJ - NIŻEJ
• Materiały: 2 rureczki o różnej grubości (powinny być przezroczyste, jeśli
są półprzezroczyste, wtedy wodę trzeba zabarwić, np. atramentem), płaska miska
z wodą.
• Przebieg:
1. Obie rureczki trzymając pionowo umieść w wodzie.
2. Zmierz, do jakiej wysokości uniesie się woda w każdej z nich.Woda w cieńszej rurce podniesie się wyżej niż w grubszej. Dlaczego?
• Wyjaśnienie: pomiędzy powierzchnią rurek a wodą działają siły adhezji
i wskutek ich działania słupek wody uniesie się w górę. W cieńszej podniesie się wy-żej, ponieważ waga słupa wody jest w niej mniejsza niż w grubszej.
MUZYCZNY KUBEK
Materiały: plastikowe kubki, sznurek, spinacz, gąbka, woda,
• Przebieg: na dnie plastikowego kubka należy zrobić dziurkę przy pomocy gwoździa lub grubej igły, następnie przeciągnąć sznurek, a na jego końcu zamocować spinacz
w taki sposób, aby był na zewnątrz. Później przesuń wilgotną gąbkę wzdłuż sznurka.
• Wniosek: kubek zaczyna grać.
• Materiały: rurki PCV.
• Przebieg: do wykonania eksperymentu będą rurki PCV, przycięte w taki sposób,
by różniły się długością – należy jednak zostawić część, służącą do ich łączenia.
• Wynik: rurka zamienia się w trąbkę, w którą wdmuchiwane jest powietrze.
• Wniosek: dźwięk będzie się różnił w zależności od długości rurki!
MOJE UCHO SŁYSZY TAK
• Materiały: szklanka.
• Przebieg: przyłóżcie szklankę do ściany i nasłuchujcie – każdy, kto znajduje się
za murem, mówiąc lub śpiewając, wytwarza fale dźwiękowe niewyczuwalne
w normalnych warunkach.
• Wniosek: przykładając szklankę do ściany, słyszymy dźwięki wytwarzane przez drgania.
CZY MOŻNA ZOBACZYĆ DŹWIĘK
• Materiały: gumki recepturki, folia, pieprz, gruboziarnista sól lub bazylię, garnek, plastikowe pudełko, łyżka.
• Przebieg: na plastikowym pudełku, za pomocą gumki recepturki, zamocujcie folię
i wysypcie na nią pieprz, gruboziarnistą sól lub bazylię. Następnie weźcie garnek, unieście go wylotem w stronę pudełka i uderzcie mocno łyżką.
• Wynik: powietrze przenosi fale dźwiękowe, ziarenka poruszają się.
• Wniosek: eksperyment pokaże, że można „zobaczyć” powietrze. Na tej samej zasadzie działa radio – powietrze przenosi fale dźwiękowe i dlatego możemy słuchać muzyki.
SUCHA WODA
• Materiały: pełna szklanka wody, zmielony pieprz.
• Przebieg: ostrożnie posypujemy powierzchnię wody zmielonym pieprzem,
aż do całkowitego jej zakrycia. Nie można przy tym poruszać szklanką. Czubek palca pomału zanurzamy w wodzie i natychmiast go wyjmujemy.
• Wynik: palec będzie suchy.
• Wniosek: pieprz wzmocni napięcie powierzchniowe wody, cząsteczki wody mocno się trzymają. Tylko pod wpływem dużego nacisku można przerwać „błonę wodną”
i zamoczyć palec.
ODDZIELANIE CIAŁ SUCHYCH OD ROZTWORÓW
• Materiały: dwie łyżki soli, dwie łyżki białej mąki, woda, papierowy filtr do kawy, lejek, szklana miska, szklany dzbanek lub pojemnik z miarką.
• Przebieg: w dzbanku mieszamy sól z mąką, dodajemy wodę i czekamy (mąka osadzi się na dnie). Do lejka wkładamy filtr do kawy i wstawiamy do miski. Zawartość dzbanka ponownie mieszamy, a następnie wlewamy do miski.
• Wynik: mąka zbierze się na filtrze, a osolona woda – w misce. Gdy woda całkowicie wyparuje, w misce pozostaną kryształy soli.
• Wniosek: mąka nie rozpuszcza się w wodzie, oddziela się i osadza na dnie. Proces ten nazywa się dekantacją. Cząsteczki mąki są duże i dlatego pozostają na papierowym filtrze (filtracja). Sól rozpuszcza się w wodzie i wraz z nią przepływa przez filtr do miski. Dopiero, kiedy woda ponownie wyparuje, sól przejdzie do stanu stałego w postaci kryształków. Taki proces nazywa się krystalizacją.
PODUSZKA POWIETRZNA
• Materiały: taśma klejąca, plastelina, magnesy, samochody zabawki.
• Przebieg: taśmą klejącą lub plasteliną przymocowujemy magnesy do dwóch
niewielkich samochodów w ten sposób, aby magnesy się od siebie „odpychały”. Następnie wykonujemy „próby zderzeniowe” samochodów przygotowanych w ten sposób.
• Wynik: samochody nigdy się nie zderzą.
• Wniosek: jeżeli dwa magnesy przyłożymy do siebie stroną tak, aby się odpychały to i przedmioty, na których umieściliśmy magnesy również będą się odpychały.
ZACZAROWANE ŁÓDKI
• Materiały: duży magnes, przedmioty metalowe (spinacze, agrafki, druciki, blaszki)
i niemetalowe (papier, karton, gumka, klocki drewniane i plastikowe), kartki A4, łódki papierowe, miska z wodą.
• Przebieg: przygotowujemy papierowe łódki. W kilku z nich umieszczamy drobne przedmioty z metalu. Rodzic wydaje polecenie przeprowadzenia łodzi przez „jezioro”. Dziecko metodą prób i błędów próbuje wykonać polecenie (udaje się to dzięki właściwościom przyciągającym magnesu).
• Wniosek: magnes ma właściwości przyciągania niektórych matali. Siła magnetyczna działa też przez niektóre materiały
ZAGUBIONY PRZEDMIOT
Jak wyjąć igłę ze szklanki z wodą bez dotykania igły i wody?
• Materiały: magnes, szklanka, metalowy przedmiot.
• Przebieg: przykładamy magnes do ścianki szklanki i wyciągamy zgubiony przedmiot bez dotykania go dzięki przyciąganiu magnesu.
• Wniosek: magnes przyciąga metalowe przedmioty, które razem z nim się poruszają wychodząc nawet ponad powierzchnię wody. Siła przyciągania magnesu działa także przez szkło i wodę.